เมลาโทนิน (Melatonin) เป็นฮอร์โมนชนิดหนึ่ง ซึ่งถูกสร้างโดย ต่อมไพเนียล (Pineal
gland) ในสมอง การหลั่งของเมลาโทนินเกี่ยวข้องกับช่วงเวลากลางวัน-กลางคืน
กล่าวคือ ในเวลากลางวัน เมื่อเรติน่าในลูกนัยน์ตารับแสงก็จะส่งกระแสประสาทไปยัง
Sympathetic nervous system ซึ่งเป็นระบบประสาทอัตโนมัติ และส่งต่อไปยังต่อมไพเนียล เพื่อยับยั้งการหลั่งเมลาโทนิน
แต่จะหลั่ง ฮอร์โมนเซโรโทนีน (serotonin) ออกมา เพื่อกระตุ้นให้อวัยวะต่าง ๆ ในร่างกายของคนเราเริ่มทำงาน
ทำให้เกิดความกระฉับกระเฉง มีอารมณ์แจ่มใส
ครั้นเมื่อถึงเวลากลางคืน
แสงอาทิตย์หายไปจากโลก ความมืดเข้ามาแทนที่ทำให้แสงสว่างหายไปจากจอรับภาพของดวงตา
สัญญาณแห่งความมืดก็จะกระตุ้นให้ต่อมไพเนียลทำหน้าที่สังเคราะห์ “เมลาโทนิน”
ออกมา เพื่อเตือนให้ร่างกายต้องการพักผ่อน และเหนี่ยวนำให้เกิดการง่วงนอนและนอนหลับสนิท ครั้นเมื่อร่างกายและจิตใจเข้าสู่ภวังค์หลับสนิทแล้ว
ฮอร์โมนเมลาโทนินซึ่งมีคุณสมบัติอีกอย่างหนึ่ง ในการเป็นสารต่อต้านอนุมูลอิสระ หรือสารต่อต้านไม่ให้ร่างกายเสื่อมก่อนวัย
หรือที่บางคนอาจเรียกว่า “สารต่อต้านความชรา” (Anti-aging) ก็จะไปกำจัดอนุมูลอิสระที่เกิดขึ้นในตอนกลางวัน
ไม่ว่าจะเป็นผลมาจากการเผาผลาญอาหารให้เป็นพลังงาน
หรืออนุมูลอิสระที่เกิดจากความเครียดและสิ่งแวดล้อมที่เป็นพิษ ก็จะถูกกำจัดออกไปด้วย
ในขณะเดียวกัน
เมื่อเรานอนหลับสนิทต่อมไร้ท่อในสมองอีกต่อมหนึ่ง คือ ต่อมไฮโปทารามัส (Hypothalamus) ซึ่งทำหน้าที่เกี่ยวกับความหิว
ความกระหาย เรื่องเซ็กส์ และเป็นนาฬิกาชีวิต ซึ่งควบคุมอายุของมนุษย์ จะทำหน้าที่สร้างฮอร์โมน จีเอ็น
อาร์เอช (Gn RH) ออกมา ในเพศหญิงจะไปกระตุ้น
การเจริญของไข่ในรังไข่ และกระตุ้นรังไข่ให้สร้างฮอร์โมนเอสโทรเจน และในเพศชายจะไปกระตุ้นการสร้างฮอร์โมนเพศชาย
หรือฮอร์โมนเทสโทสเตอโรน ช่วยในการสร้างสเปิร์ม (sperm)
ซึ่งจะมีระดับสูงสุดในช่วงตอนเช้าประมาณ 5-7 โมงเช้า เพื่อเป็นการเตรียมความพร้อมสำหรับการทำงานตลอดวัน
และช่วยให้คุณผู้ชายกล้ามเนื้อแข็งแรง กระฉับกระเฉง
มีความตื่นตัวในการทำงานสู้กับชีวิต ดังนั้น ถ้าร่างกายหลับสนิทฮอร์โมนต่าง ๆ ก็จะทำงานได้อย่างเต็มที่
